واتر استاپ در عرض ها و ضخامت های مختلف

معرفی اولیه واتر استاپ

 واتر استاپ چیست؟

واتر استاپ (Waterstop) یک نوع ماده یا سازه است که برای جلوگیری از نفوذ آب در محل‌های اتصال یا درزهای سازه‌های بتنی استفاده می‌شود. این قطعات به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند درزهای بتن را آب‌بند کرده و از عبور آب جلوگیری کنند، به خصوص در سازه‌هایی که در تماس مستقیم با آب یا محیط‌های مرطوب هستند.

به طور کلی، درزهای انبساط و درزهای ساختاری در سازه‌های بتنی می‌توانند محل‌های نفوذ آب باشند، و استفاده از واتر استاپ‌ها به عنوان یک راهکار موثر و اقتصادی برای حفاظت سازه و افزایش دوام آن به شمار می‌رود.

 چرا از واتر استاپ در سازه‌های بتنی استفاده می‌شود؟

جلوگیری از نشت آب به داخل سازه

حفظ استحکام و دوام بتن

جلوگیری از آسیب‌های ناشی از نفوذ آب مثل خوردگی میلگردها

افزایش عمر مفید سازه

حفظ ایمنی و عملکرد سازه در شرایط آبی و مرطوب

 تاریخچه استفاده از واتر استاپ در مهندسی عمران

استفاده از روش‌های آب‌بندی درزهای سازه‌های بتنی قدمتی چند دهه‌ای دارد. با پیشرفت تکنولوژی مصالح ساختمانی، واتر استاپ‌ها از مواد مختلفی مانند PVC، لاستیک و بنتونیت ساخته شده‌اند که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.

در دهه‌های اخیر، کاربرد واتر استاپ‌ها به طور گسترده‌ای در سدها، تونل‌ها، فونداسیون‌های خاص و استخرها رواج یافته است

کاربردهای اصلی واتر استاپ در سازه‌های مختلف

واتر استاپ‌ها در پروژه‌های مختلف عمرانی و ساختمانی کاربرد گسترده‌ای دارند. از جمله کاربردهای اصلی آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سدها و مخازن آب: جلوگیری از نفوذ آب در درزهای انقباضی و انبساطی سدها که تحت فشار آب زیادی هستند.

تونل‌ها و زیرگذرها: جلوگیری از نشت آب در تونل‌ها، مترو و مسیرهای زیرزمینی که در معرض رطوبت و فشار آب قرار دارند.

استخرها و آب‌بندها: جلوگیری از نشت آب در استخرهای شنا، ذخیره‌سازی آب و مخازن نگهداری مایعات.

فونداسیون ساختمان‌ها و دیوارهای حائل: جلوگیری از نفوذ آب و رطوبت به بخش‌های زیرزمین و فونداسیون ساختمان که باعث خرابی سازه می‌شود.

ساختمان‌های صنعتی و بهداشتی: محافظت از سازه در برابر نفوذ مایعات و مواد شیمیایی.

عملکرد واتر استاپ چگونه است؟

واتر استاپ در محل درزهای بتن به صورت یک نوار یا پروفیل قرار می‌گیرد و هنگام بتن‌ریزی به طور کامل در بتن محصور می‌شود. این ماده به عنوان سد فیزیکی عمل کرده و مسیر نفوذ آب را قطع می‌کند.

واتر استاپ‌های PVC و لاستیکی: با انعطاف‌پذیری بالا، امکان جذب حرکت‌های کوچک درز را دارند و به همین دلیل مقاومت خوبی در برابر ترک خوردگی بتن ارائه می‌دهند.

واتر استاپ‌های بنتونیتی: هنگام تماس با آب منبسط شده و یک سد آب‌بند قوی ایجاد می‌کنند که مناسب درزهای بزرگ و دینامیکی است.

 نکات کلیدی در انتخاب و استفاده از واتر استاپ

نوع سازه و شرایط محیطی: هر نوع واتر استاپ برای شرایط خاصی طراحی شده است، به عنوان مثال، در محیط‌های شیمیایی باید از واتر استاپ مقاوم استفاده کرد.

نوع درز و میزان حرکت آن: درزهای انبساطی و انقباضی حرکت متفاوتی دارند و نوع واتر استاپ باید مطابق با میزان حرکت انتخاب شود.

کیفیت نصب: نصب صحیح و دقیق واتر استاپ تاثیر مستقیمی بر عملکرد آن دارد، لذا رعایت نکات فنی در هنگام اجرا حیاتی است.

طول عمر مورد انتظار: بسته به نوع پروژه، عمر مفید واتر استاپ باید متناسب با طول عمر سازه باشد.

سایزها و ضخامت‌های مختلف واتر استاپ

 اهمیت سایز و ضخامت در انتخاب واتر استاپ

سایز و ضخامت واتر استاپ از فاکتورهای مهمی هستند که تاثیر مستقیم روی عملکرد آب‌بندی، مقاومت مکانیکی و سهولت نصب دارند. انتخاب سایز و ضخامت مناسب بسته به نوع پروژه، میزان فشار آب، ابعاد درز و حرکت سازه متفاوت است.

 سایزهای رایج واتر استاپ

واتر استاپ‌ها معمولاً به شکل نوارهایی با پروفیل‌های مختلف تولید می‌شوند. ابعاد رایج در بازار به شرح زیر است:

عرض (Width): بین 100 میلی‌متر تا 350 میلی‌متر

ضخامت (Thickness): معمولاً بین 5 میلی‌متر تا 12 میلی‌متر

طول: به صورت رول‌های استاندارد معمولا 20 تا 30 متر

 انواع پروفیل‌های واتر استاپ و تأثیر ابعاد آن‌ها

پروفیل ساده: عرضی بین 100 تا 150 میلی‌متر و ضخامت کمتر، مناسب برای درزهای با فشار کم و حرکت محدود.

پروفیل T شکل: با بخش مرکزی عریض‌تر (حدود 200 میلی‌متر) و ضخامت متوسط برای تحمل فشار بیشتر آب و حرکت درز.

پروفیل با بال‌های متعدد: این نوع واتر استاپ‌ها دارای چند بال جانبی هستند که باعث افزایش آب‌بندی و استحکام در محل درز می‌شوند. عرض آنها معمولا بین 250 تا 350 میلی‌متر و ضخامت بین 8 تا 12 میلی‌متر است.

پروفیل هیدروفیلی (منبسط‌شونده): ضخامت معمول این نوع واتر استاپ‌ها حدود 5 میلی‌متر است، اما هنگام تماس با آب می‌توانند چند برابر ضخامت خود منبسط شوند و فضای خالی را پر کنند.

 انتخاب سایز و ضخامت واتر استاپ بر اساس شرایط پروژه

فشار آب: در پروژه‌هایی با فشار آب بالا مانند سدها، استفاده از واتر استاپ‌های عریض‌تر و ضخیم‌تر توصیه می‌شود.

حرکت سازه: اگر درزها حرکت قابل توجهی دارند (مثلاً در سازه‌های زلزله‌خیز یا پل‌ها)، واتر استاپ‌های انعطاف‌پذیر با ضخامت مناسب انتخاب می‌شوند.

ابعاد درز: درزهای بزرگ‌تر نیاز به واتر استاپ با پروفیل‌های قوی‌تر و پهن‌تر دارند تا به طور کامل آب‌بندی شوند.

نوع بتن و روش اجرا: در مواردی که بتن ریزی با لرزش زیاد همراه است، واتر استاپ‌های ضخیم‌تر عملکرد بهتری دارند.

استانداردهای سایز واتر استاپ

در صنعت ساخت و ساز، استانداردهای مختلفی برای اندازه واتر استاپ‌ها وجود دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به استانداردهای ASTM، DIN و BS اشاره کرد که معمولا مشخصات سایز و ضخامت واتر استاپ را تعریف می‌کنند.

جدول مقایسه سایزها و ضخامت‌های واتر استاپ و کاربرد آن‌ها

 نکات تکمیلی درباره جدول سایز و ضخامت

هر چه عرض و ضخامت واتر استاپ بیشتر باشد، مقاومت و عملکرد آب‌بندی بهتری خواهد داشت، اما هزینه و سختی نصب نیز افزایش می‌یابد.

پروفیل‌های چند باله برای پروژه‌های بزرگ و پر فشار که در معرض آب زیادی هستند توصیه می‌شوند.

واتر استاپ‌های هیدروفیلی مناسب درزهایی هستند که احتمال حرکت کم تا متوسط دارند و نیاز به خاصیت خودترمیمی دارند.